Demuraj ve serbest süre, denizyolu taşımacılığında sıklıkla kullanılan terimlerdir ve her ikisi de mal veya yükün bulunduğu limandan gemiden indirilme süresiyle ilgilidir. Bu kavramlar, denizyolu trafiğini düzenleme açısından önemli rol oynar. Ancak, detaylı bir inceleme yaparak "Demuraj ve serbest süre nedir? Demuraj ücreti nasıl hesaplanır?" sorularına yanıt arayalım. Deniz taşımacılığında ortaya çıkan ek masraflar arasında bulunan demuraj, yükün gemiden boşaltılması için yasal olarak tanınan süreden daha sonra indirilmesi durumunda ödenmesi gereken bir ücrettir. Serbest süre ise demuraj masrafı olmadan konteynerlerin limanda bekleyebilmesi olarak tanımlanır.
Demuraj bedeli, gemideki ve konteynerdeki yükün yasal olarak belirlenmiş süreden geç indirilmesi durumunda ortaya çıkar. Diğer taşımacılık türlerinde olduğu gibi, denizyolu taşımacılığında da ithalatçı ve ihracatçı firmalar, lojistik şirketleriyle anlaşma yaparak belirli yasal zorunluluklara tabi olurlar. Bu anlaşmalara göre gemilere yük yüklendiğinde veya konteynerlar hedef limana ulaştığında, yükün boşaltılması için belirli bir süre tanımlanır. Bu süre aşıldığında, ödenmesi gereken bir masraf ortaya çıkar ve bu masraf, yani demuraj ücreti, genellikle alıcı firma tarafından karşılanır. Ayrıca, taşımacılık sırasında çeşitli gecikmeler veya ihmaller nedeniyle de demuraj masrafı oluşabilir, bu durumda demuraj masrafı bir tür ceza olarak nitelendirilebilir.
Gemi taşımacılığında, geminin planlanan tahliye zamanında gerçekleştirilmemesi, limanda daha uzun süre kalmasına neden olabilir. Bu durum, ödenmesi gereken liman ücretinin artmasına yol açabilir. Bu tür durumları önlemek için konteynerlerin hızla boşaltılıp, yeniden yüklenmesi önemlidir, bu da liman trafiğindeki aksamaların önlenebilmesine katkı sağlar.
Demuraj Hesabı Nasıl Yapılır?
Demuraj hesaplaması, yük transferini gerçekleştiren taşıyıcılar veya lojistik şirketleri tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir. Bu hesaplama, ithalatçı firmaya tanınan serbest sürenin ilk gününden başlayarak yapılmaktadır. Hesaplama sürecinde, yüklerin konteynerlerden boşaltıldığı son gün esas alınmaktadır, ve her bir gecikme günü bir gün olarak kabul edilmektedir. Demuraj bedeli, her lojistik şirketi için farklı olabilir, bu nedenle taşıma öncesi demuraj masrafları detaylı bir şekilde incelenebilir ve gerekli anlaşmalar bu doğrultuda yapılabilmektedir.
Demuraj hesaplamasında, sadece gecikme yaşanan günün değil, aynı zamanda konteynerın boyutuna göre de demuraj bedeli değişkenlik gösterebilir. Örneğin, 20'lik konteynerlarla 40'lık konteynerların demuraj bedeli birbirinden farklı olabilir. Manuel demuraj hesaplaması için serbest süre, konteyner tipi, konteyner sayısı ve bekleme süresi gibi bilgilerin bilinmesi gerekmektedir. Eğer bu bilgiler mevcutsa, manuel hesaplama yapılabilmektedir. Ayrıca, bazı lojistik şirketleri bu süreci otomatikleştirmek için özel uygulamalar geliştirmişlerdir.
Serbest Süre Nedir?
Serbest süre, denizyolu taşımacılığında gemilerden herhangi bir ücret talep edilmeksizin beklemelerine izin verilen belirli bir zamandır. Bu süre, genellikle konteynerın tipine veya yapılan anlaşmanın şartlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, standart bir konteyner için genellikle 7 günlük bir serbest süre tanımlanırken, soğutma sistemi bulunan bir konteyner için bu süre 5 güne sınırlı olabilir. Demuraj masrafından kaçınmak isteyen firmaların, kendilerine tanınan serbest süreler içinde yükleri gemiden indirmeleri gerekmektedir. Bu süreç, öncelikle gümrük işlemlerinin tamamlanmasını, ardından taşınan yüklerin limana veya gümrük depolarına yerleştirilmesini içerir. Serbest süre içinde boşaltılan tüm konteynerlar gemiye teslim edilmelidir. Demuraj masrafı ödemek istemeyen firmalar, yükleri hızlı bir şekilde konteynerdan alarak depolara yerleştirir. Bu yöntem, demuraj masraflarını minimize etmek ve taşımacılık sürecini daha verimli hale getirmek amacıyla sıklıkla tercih edilmektedir.
Demuraj Masraflarını Oluşturan Etkenler
Demuraj masrafları, denizyolu lojistiğinde, konteynerların gemiden indirilip boşaltılması işlemi sırasında belirlenen sürenin aşılması durumunda ortaya çıkar, ki bu konuya yukarıda değinmiştik. Ancak demuraj masrafları farklı nedenlerle de meydana gelebilir. Bu nedenle ithalatçı firmaların dikkatli olmaları önemlidir. Demuraj masraflarının ortaya çıkmasına neden olan diğer faktörleri aşağıda sıralayabiliriz:
Gümrük İşlemleri ve Evraklar: Limanlarda uygulanacak gümrük işlemleri için gereken evraklar, yüklerin konteynerdan indirilmesi sürecini etkiler. Bu evrakların önceden hazırlanması, gümrük işlemlerinden tasarruf sağlar.
Uzaklık ve Doküman Gecikmeleri: Yüklerin yüklendiği liman ile indirileceği liman arasındaki mesafe kısa olsa bile, yüklere ait evrakların gecikmesi, demuraj masraflarını tetikleyebilir. Yüklerin beklenen evrakları alması, ardından gümrük işlemlerinin tamamlanması ve konteynerların boşaltılması süreci uzarsa, serbest süre aşılabilir ve demuraj masrafı ortaya çıkabilir.
Boşaltma Süresi: Konteynerda bulunan ürünlerin boşaltılması, öngörülen süreden daha uzun sürebilir. İthalat yapan firmaların lojistik süreçlerini iyi planlaması, demuraj masrafının önlenmesine yardımcı olabilir.
Demuraj masrafının ortaya çıkma nedenleri arasında anlaşılması gereken bir diğer konu ise ardiye masrafıdır. Ardiye, demuraj bedelindeki gibi belirlenen süre içinde yerine getirilmeyen bir durumla ilgili değildir. Ardiye, gümrük işlemleri sırasında ithalatçı firmanın ödemesi gereken bir ücret olup, demuraj ise bir gecikme bedelidir.
Glovit Lojistik, denizyolu taşımacılığında tüm işlemlerinizi kolaylıkla gerçekleştirmeniz için güvenilir bir partnerdir. Deneyimli ekibi ve kaliteli hizmet anlayışı ile Glovit Lojistik, taşımanızı güvenle gerçekleştirmeniz için sizlere destek sunar. Yükleriniz çıkış limanından varacağı terminale teslim edildiği sürece ve sonrasında da size avantajlı taşımacılık hizmetleri sunar. Deneyimli ekibimizle iletişime geçerek denizyolu taşımacılığı konusunda bilgi alabilir ve istediğiniz hizmetler konusunda destek alabilirsiniz